Historie

De Rijksveeartsenijschool te Utrecht werd pas in 1820 opgericht en vanaf dat jaartal duurde het nog een tijd tot er in ons land overal voldoende gediplomeerde veearten zijn. Tot die tijd worden de boeren geholpen door mensen die vooral kundig zijn in het verlossen van dieren.

De eerste gediplomeerde dierenarts die zich in Beilen vestigde, was Date Simon Roelf Mensema (1880-1973). Hij werd in 1910 door de gemeentebesturen van Beilen en Westerbork aangesteld als gemeentelijke veearts. Mensema was in 1907 afgestudeerd aan de Veeartsenijschool in Utrecht. Met zijn gezin ging hij in 1910 wonen in Beilen aan de Stationsstraat A-13 (nu Stationslaan 6-8). Mensema liet in 1917 zijn huis verbouwen en in 1924 bouwde ernaast een dierenartsenpraktijk met schuur van spoorbielzen, aan de Stationslaan 10.

Aanvankelijk deed Mensema zijn werk op de fiets en motorrijwiel, hij legde gemiddeld 100 km per dag af. Tijdens zijn tachtigste verjaardag verklaarde hij: 'Ik had praktijk van Zweeloo tot de Friese grens.' De dichtstbijzijnde dierenarts woonde destijds in Assen. In januari 1933 verkoopt hij zijn huis en praktijk voor ƒ 14.000,-. Hij bleef tot 1935 nog wel gemeenteveearts en werd later keuringsdierenarts.

Degene die de praktijk in 1933 van Mensema koopt, is dierenarts Elle Hendrik Koning (1904-1991). Lien Assies, met wie hij in het overnamejaar trouwt, wordt de achterwacht.

Koning was een harde werker en dominante figuur. Hij stond bekend om zijn opvallende en soms grappige uitspraken, die niet altijd in goede aarde vielen. Na een voorspoedig verlopen runderverlossing, waarvoor veel mensen waren opgetrommeld, zei hij bijvoorbeeld tot de tevreden boerin: 'Ja, het ging goed hoor en volk genoeg, maar er zat er niet één goeie bij!'. Nadat Koning de praktijk in 1954 verkocht had, werd hij hoofd van de Vleeskeuringsdienst in Ommen en ging hij wonen in Hardenberg.

In het midden van de 20ste eeuw nemen kleine huisdieren een steeds belangrijkere plaats in bij hun eigenaren en daarom ook binnen de dierenartsenpraktijken. In de eerste helft van de twintigste eeuw was iedere dierenarts altijd veearts. Halverwege de 20ste eeuw ontstaan echter vooral in de steden kleine dierenartsenpraktijken. Deze heten tegenwoordig gezelschapsdierenpraktijken. Paarden horen nu ook bij de gezelschapsdieren, maar dit is een ander specialisme met een andere aanpak.

Jan Berend Wichers (1928) is boerenzoon en studeert af in 1954. Samen met Klaas Goudberg neemt Wichers in 1954 de praktijk over van Koning. Wichers koopt het noordelijke deel van de praktijk en bouwt twee jaar later een nieuw huis aan de Esweg 127. Tot die tijd huurt hij de bovenverdieping van het huis van Goudberg. Zijn vrouw, Ger van de Brink, verzorgt de telefoondienst en administratie. Naast zijn werk als dierenarts deed Wichers ook veel bestuurlijk werk.

Wichers hield er kennelijk wel van om mensen voor het lapje te houden. Zo zei hij voor de grap tot een boer nadat hij de bijspenen van een koe had verwijderd: 'Oh, nu heb ik de verkeerde spenen afgeknipt!' De samenwerking tussen Goudberg en Wichers was goed. In 1988 verkoopt Jan Berend Wichers zijn praktijk aan Jaap Wiechers, met wie hij al sinds 1973 geassocieerd was.

Boerenzoon Gerrit de Weerd (1939), afgestudeerd in 1965, neemt in 1966 de praktijk en het huis van Goudberg over. Roelie Meester, met wie hij in 1966 trouwt, neemt de telefoondienst waar en doet de administratie. Gebaseerd op de mond-en-klauwzeer-entingen, die runderen krijgen als ze vier maanden oud zijn, telt de praktijk bij de overname ongeveer 6.000 runderen. Dit aantal zal in de komende decennia snel toenemen. De toename van de veestapel is een van de oorzaken waardoor De Weerd en Wiechers in 1989 associëren; de vroegere praktijk van dierenarts Koning wordt weer één geheel. Andere redenen voor de samenvoeging zijn: meer regelgeving vanuit de overheid, de uitbreiding van de werkzaamheden en de nascholing en specialisatie van dierenartsen.

Een mooie anekdote over De Weerd vindt plaats bij een boerenfamilie op Smalbroek. De Weerd was daar koeien aan het tubercullineren. Dit is het intracutaan (in de huid) testen van runderen op rundertuberculose. Terwijl De Weerd daarmee bezig was, liep de boer per ongeluk met zijn rug tegen de naald aan en werd geïnjecteerd. De dosering voor koeien is tien maal sterker dan die voor de mens. De boer heeft zeven dagen met griepverschijnselen in bed gelegen, maar herstelde daarna weer volledig.

Jaap Wiechers (1948) studeert in 1973 af als dierenarts. Zijn vader werkt als controleur bij het ministerie van Landbouw. De jonge dierenarts komt eerst als assistent en later als associé in de praktijk van Wichers te werken. In 1988 neemt hij dit praktijkdeel over. Zijn vrouw Hennie de Groot wordt de achterwacht. Een jaar later fuseert Wiechers met De Weerd, zodat de twee dierenartspraktijken in Beilen weer één geheel worden. Naast de toename van de veestapel en de regeldruk, is een andere oorzaak voor de fusie dat het begeleiden van veehouders in deze periode gangbaarder wordt; dit vergt meer tijd per bedrijf.

Een mooi verhaal over Wiechers tijd als dierenarts vindt 's nachts plaats. Hij krijgt een paniektelefoontje en spoedt zich naar Hooghalen; een hond heeft spacecake opgegeten. Nadat Wiechers uitleg heeft gekregen over wat spacecake is, verklaart hij dat de hond high zou worden, wat inderdaad ook gebeurde.

Boerenzoon Geert Weggemans (1959) wordt nadat hij afstudeerde in 1989 in 1990 in de associatie opgenomen. Gaandeweg specialiseert hij zich geheel op paarden, in het bijzonder vruchtbaarheidsbegeleiding en de aan- en verkoopkeuringen.

Weggemans was altijd aan het werk. Op een dag verscheen hij nogal geschrokken op de praktijk. Hij had een klap van een paard gekregen. De assistente vroeg hem daarop: 'En hoe is het nu met het paard dan?' Hij was even stil, maar kon er later wel om lachen.

Dierenartsenpraktijk Beilen maakt een enorme ontwikkeling en groei door. De specialisatie onder de dierenartsen zet nog verder door en er wordt zowel in het werk overdag als tijdens de spoeddiensten onderscheid gemaakt tussen gezelschapsdieren en landbouwhuisdieren.

Dit heeft als gevolg dat er ruimte te kort is in het pand. De wens om het pand te verbouwen en toekomstbestendig te maken bleek dusdanig ingrijpend dat deze optie niet meer reëel was. Daarom splitst Dierenartsenpraktijk Beilen zich per 1 januari 2021 in een landbouwhuisdierenpraktijk en een gezelschapsdierenpraktijk. Leen en Bernd vormen samen de nieuwe maatschap van de landbouwhuisdierenpraktijk, die de naam Dierenartsenpraktijk Het Drentse Hart krijgt. Waarom deze naam? Ons praktijkgebied bevindt zich in het hart van Drenthe, het hart is het belangrijkste orgaan van een dier en wij hebben een groot hart voor dieren en onze veehouders. Dit zijn allemaal aspecten waar wij als dierenartsenpraktijk voor staan.

DAP Het Drentse Hart vestigt zich eerst in een bedrijfspand aan de Ossebroeken in Beilen, om vanuit daar verder te kunnen bouwen aan haar toekomst.

De inhoud van deze pagina is grotendeels gebaseerd op het artikel 'Dierenartsen in Beilen in de 20ste eeuw', dat geschreven is door Gerrit de Weerd, gepensioneerde dierenarts in Beilen. Het werd gepubliceerd in het tijdschrift Historische Vereniging Gemeente Beilen (30ste jaargang, nummer 1, 2018).